Evde COVID Tedavisi

Evde COVID Tedavisi

Covid-19 Tanım:

Covid-19, SARS-CoV-2 virüsü nedeniyle oluşan ve temel olarak solunum sistemini tutan bir hastalıktır. İlk olarak 2019 Aralık ayında, Çin’in Vuhan Eyaleti’nde, solunum yolu belirtileri (ateş, öksürük, nefes darlığı) gelişen bir grup hastada yapılan araştırmalar sonucunda 13 Ocak 2020’de tanımlanan bir virüstür.  Olguların çoğunluğu belirtisiz ya da hafif-orta düzeyde şikayetler ile geçerken, enfekte olan hastaların %5-8’inde daha ağır klinik tabloya (akciğer tutulumu, solunum yetmezliği, çoklu organ yetmezliği vb..) yol açabilir.

Nasıl Bulaşır?

Hasta bireylerin öksürmeleri aksırmaları ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır.

Belirtiler:

Belirtisiz olgular olabileceği gibi semptomatik olgularda belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Şiddetli olgularda zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gelişebilmektedir.

Koronavirüsün belirtileri arasında en sık karşılaşılan semptomlar birkaç gün boyunca devam eden yüksek ateş, baş ağrısı, halsizlik ve kuru öksürük olarak bilinmektedir. Fakat bazı hastalarda aşağıdaki semptomlarda gözlemlenmektedir;

Nefes darlığı,

Balgamlı öksürük,

Boğaz ağrısı,

Kas ve eklem ağrıları,

Mide bulantısı veya kusma,

İştahsızlık,

Burun akıntısı,

Baş ağrısı,

Ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği, çoklu organ yetmezliği.

Hastalıktan En Çok Etkilenen kişiler kimlerdir?

• 60 yaş üstü olanlar
• Kronik tıbbi rahatsızlığı olanlar;
  • Kalp hastalığı
  • Hipertansiyon
  • Diyabet
  • Kronik akciğer hastalığı olanlar
  • Kronik akciğer hastalığı olanlar
  • Kronik böbrek yetmezliği olanlar
  • Kanser
  • Organ/ kök hücre nakilli olanlar
  • HIV
• Gebeler
• Sağlık çalışanları

Tedavi Olarak Elimizde Neler Var?

Covid-19 salgını, hem neden olduğu hasta yükü hem de ölümcül etkileri nedeniyle hekimleri ve sağlık sağlayıcıları zor bir duruma sokmuştur. 3 yıla yaklaşan bu pandemi sürecinde başlangıçtan itibaren birçok ilaç denenmiştir. Yapılan ve devam etmekte olan pek çok çalışmaya rağmen az sayıda ilaç ümit verici etkiler göstermektedir.

1. Antiviral tedavi: Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu (SBBK) tarafından Erişkin Covid-19 tedavi rehberleri yayınlanmış ve bu tedavi rehberlerinde; başlangıçtan günümüze çeşitli ilaçlar önerilmiştir. Oseltamivir, Hidroksiklorokin (HCQ), Azitromisin, Lopinavir, Ritonavir, Favipravir, Molnupiravir ve bunların çeşitli kombinasyonları zaman zaman tedavi protokollerinde yer almıştır.
2. Antikoagülan tedavi: Sebebi tam olarak açıklanamasa da COVİD-19’da hiperkoagülobilitenin (pıhtılaşma eğilimi) arttığı gösterilmiştir. Pıhtılaşmayı engellemek için verilecek antikoagülan dozu bireyselleştirilmiş bir risk-fayda değerlendirmesine dayanır. Mevcut veriler, COVID-19 hastalığında aspirin veya diğer antiplatelet ajanların kullanımını desteklememektedir.
3. Kortikosteroidler: Tüm ilaçlar arasından ölüm oranlarını azalttığı gösterilen ilk kortikosteroidler olmuştur. SBBK tarafından; Deksametazon/ Prednizon/ Metilprednizolon/ Pulse steroid önerilmiş protokoller arasındadır.
4. Oksijen desteği
5. Diğer destek tedaviler;
   1. N-asetil sistein (NAC): Glutatyon prekürsörü olan N-asetil sistein (NAC), mukolitik etki yanı sıra, antienflamatuar, antioksidan, immünmodulatör etkileri nedeniyle COVİD-19 enfeksiyonu tedavisinde destek tedavi olarak kullanılmıştır.
   2. D Vit: D vitamini metabolitlerinin, viral ve bakteriyel solunum yolu enfeksiyonlarına yönelik doğal bağışıklık yanıtını güçlendirirken, eş zamanlı olarak immünopatolojik enflamasyonu düzenleyici etkileri kanıtlanmıştır.
   3. C vit: . C vitamininin kanıtlanmış antioksidan ve serbest radikalleri uzaklaştırıcı etkileri bulunmaktadır. C vitamininin zatürrede ve yoğun bakım yatış süresinin kısaltılmasında da etkin olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, özellikle yüksek dozlarda immünmodülatör ve antimikrobiyal etkilerinin olduğuna dair veriler mevcuttur. Bu nedenle COVİD-19 tedavisinde en çok kullanılan vitaminlerden olmuştur.
   4. Diğer:
      • Çinko
      • Selenyum
      • Melatonin
      • Sağlıklı beslenme, istirahat etme ve uykunun iyileşmeye katkısı gösterilmiştir.

EVDE TEDAVİ Olarak Neler Yapılabilir?

3 yıla yakın COVİD-19 enfeksiyonu tedavi deneyimlerimiz ile , hastaneye yatış endikasyonu olmayan veya yatış gerekliliği olup koşullar nedeni ile yatırılamayan hastaların tedavileri evde yönetilebilmektedir.

Evde uzman hekimimiz tarafından yapılan değerlendirilme sonrasında tahlil ve tetkikler yapılır. Laboratuvar sonuçları sonrasında hastalara antiviral, sistemik kortizon, antikoagülan (kan sulandırıcı), antipiretik -analjezik (ağrı kesici-ateş düşürücü) tedaviler başlanır.

Ayrıca vitamin desteği ve antioksidan tedavi içeren serum tedavisi uygulanabilir.

Oksijen kapasitesi kötüleşmiş ve satürasyon değerleri düşük seyreden hastalarda Uzun Süreli Oksijen Tedavisi (USOT) kullanılabilir. USOT için hastalara evde oksijen tüpü ve konsantratörü ile 7/24 tedavi verilebilmektedir.

Solunum sıkıntısı olan hastalara nebülizatör desteği ile bronkodilatör (nefes açıcı) ilaçlar uygulanabilir.

Hastaların izleminde klinik durum değerlendirmesi yapılarak, kan ve laboratuvar tetkikleri tekrarlanabilir. Sonuçlar eşliğinde tedavisi şekillendirilen her hastanın tedavi süresi değişkendir. Tedavi süresi; hastanın geçirdiği COVİD -19 enfeksiyonunun şiddeti, yaşı ve eşlik eden ek hastalıklara bağlı olarak belirlenir. Akciğer tutulumu olan hastalara mutlaka erken dönemde solunumsal rehabilitasyon başlanır. İzlemde genel durumu düzelen hastanın tedavi sonuçlandırılır.