Doku ve organların çeşitli etkenler tarafından bütünlüğünün ve fonksiyonlarının bozulmasıdır.
YARA ÇEŞİTLERİ
AKUT YARA;
Travmatik veya cerrahi olarak oluşan genellikle iyileşme sürecine iyi yanıt veren temiz yaradır. Kesik, Sıyrılma, Ezilme, Delinme, İnsizyon gibi
KRONİK YARA;
Geç veya güç iyileşen veya iyileşmeyen yaralardır.
Diyabetik ayak;
Diyabet hastalığına bağlı olarak ayaklara uzanan sinir ve damarların bozulması his kaybı ile birlikte ; bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucu ayaklarda iyileşmeyen açık yaraların, kangrenlerin ve ciddi mikrobik enfeksiyonların ortaya çıkması ile oluşur.
Venöz ülser;
Bacaklarda toplardamarlarındaki yetmezlik nedeniyle genellikle ayak bileği ve bacakta oluşan açık yaradır. Varis yarası olarak bilinmektedir. Bu yaralar genelde çok zor iyileşir ve tekrarlayabilir.
Basınç yarası (Yatak Yarası);
Sıklıkla yatan hastalarda gözlenen; vücutta basınca maruz kalan kemik çıkıntılar üzerinde ortaya çıkan lokalize deri ve / veya deri altı doku ;yumuşak doku hasarıdır.
Arteriyel yetmezlik yarası;
Periferik arter hastalıkları nedeni ile dokuya kan akımının yapılmamasından dolayı oluşan yaralarda iyileşmeme gerçekleşmektedir.
Radyasyon hasarı;
Sıklıkla radyoterapi sonrası oluşan yaralardır.
Ameliyat sonrası iyileşemeyen yaralar;
Cerrahi girişim sonrası hastanın genel durumuna göre yaraya karşı iyileşme gözlenmeyen yaralardır.
YARA EVRELERİ:
1. DERECE YARALAR ;
Deride leke oluşumu şeklindedir, bütünlük bozulmamıştır, kızarıklık aşamasındadır. Deride bastırmakla ve basıncın kaldırılmasıyla geçmeyen kızarıklık var. Israrlı renk bozukluğu vardır.(inflamasyon) Eksuda(akıntı) yok. Bölge ağrılı, sert, daha soğuk ya da daha sıcak olabilir.
2. DERECE YARALAR ;
Epidermis ve / veya dermiş içeren kısmi kalınlıkta doku kaybı var veya hasarı gözlenir . Yara derin değildir. Basınç yarası yüzeysel ve kabarcık(bül), aşınma veya sığ krater (kabuklaşma) olarak görülebilir. Yara yatağı pembe renklidir. Slough doku (sarı, bronz, gri ya da kahverengi fibrinli doku) yoktur. Hafif düzeyde eksuda(akıntı) vardır.
3. DERECE YARALAR;
Deri altı dokunun hasarını içeren, ancak alttaki fasyaya uzanmayan tam kalınlıkta doku kaybı vardır. Bitişik dokuya zarar veren veya vermeyen derin bir krater (kabuklaşma) olarak karşımıza çıkmaktadır. Kemik, tendon ve kaslar etkilenmemiştir. Tünelleşme olabilir. Slough doku (sarı, bronz, gri ya da kahverengi fibrinli doku) olabilir.
4. DERECE YARALAR;
Altta yatan dokuda geniş yıkım ve nekroz(siyah kabuklaşma) ile birlikte tam kalınlıkta cilt kaybı gözlenmektedir. Kemik, tendon ve kaslar etkilenmiştir. Yarada derinlik, tünel ya da cepler vardır.Slough doku (sarı, bronz, gri ya da kahverengi fibrinli doku)vardır.
EVRELENDİRİLEMEYEN YARALAR;
Tam kalınlıkta doku kaybı var. Yara siyah renkli yara kabuğu (nekroz) ile kaplıdır. Ölü doku uzaklaştırılıncaya kadar yaranın gerçek evresi belirlenemez.
DERİN DOKU HASARI;
Cilt bütünlüğü bozulmamıştır. Mor, mavi renkli cilt ya da içi kan dolu büller var. Çevre dokulara göre ağrılı, sert, ezik, daha soğuk, daha sıcak ve daha yumuşak olabilir.